دیابت ناشی از دارو
(Drug-Induced Diabetes) نوعی دیابت است که به دلیل استفاده از داروهای خاص ایجاد می‌شود.
این نوع دیابت به طور معمول به عنوان یک عارضه جانبی از داروهای مصرفی شناخته می‌شود و می
تواند مشابه دیابت نوع 2 یا نوع 1 از نظر علائم و مدیریت باشد. در ادامه، به بررسی داروهایی که
ممکن است باعث دیابت شوند و نحوه مدیریت این نوع دیابت می‌پردازیم:
داروهای استروئیدی
تعریف: استروئیدها (کورتیکواستروئیدها) داروهایی هستند که برای کاهش التهاب و درمان بیماری‌های
خودایمنی استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند منجر به افزایش قند خون و مقاومت به انسولین شوند.
داروهای رایج:
پردنیزون
متیل‌پردنیزولون
دگزامتازون
علائم:
افزایش قند خون
افزایش تشنگی و تکرر ادرار
خستگی و کاهش وزن
مدیریت:
پایش قند خون: اندازه‌گیری منظم قند خون برای نظارت بر تغییرات.
تنظیم دوز استروئید: استفاده از کمترین دوز مؤثر استروئید و کاهش تدریجی دوز در صورت امکان.
رژیم غذایی و فعالیت بدنی: تغییرات در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی برای کمک به کنترل قند خون.
داروهای دیابتی: استفاده از داروهای دیابتی یا انسولین برای کنترل قند خون در صورت نیاز.
داروهای ضد HIV
تعریف: داروهای ضد ویروس HIV (آنتی‌رتروویرال‌ها) ممکن است باعث افزایش قند خون و مقاومت به انسولین شوند.
داروهای رایج:
زیدوودین (AZT)
استووادین (d4T)
نلفیناویر
ریتوناویر
علائم:
افزایش قند خون
افزایش تشنگی و تکرر ادرار
تغییرات در وزن بدن
مدیریت:
پایش قند خون: نظارت منظم بر سطح قند خون و تنظیم داروها.
تغییرات رژیم غذایی: مصرف غذاهای سالم و کم‌چرب برای کمک به کنترل قند خون.
داروهای دیابتی: تجویز داروهای دیابتی برای مدیریت قند خون در صورت نیاز.
داروهای ضد روان‌پریشی (آنتی‌سایکوتیک‌ها)
تعریف: داروهای ضد روان‌پریشی برای درمان اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی استفاده می
شوند و می‌توانند باعث افزایش قند خون شوند.
داروهای رایج:
کلوزاپین
اولانزاپین
ریسپریدون
کوئتیاپین
علائم:
افزایش قند خون
افزایش اشتها و وزن بدن
خستگی و کاهش انرژی
مدیریت:
پایش قند خون: کنترل منظم قند خون و نظارت بر تغییرات.
تنظیم دوز دارو: استفاده از دوز مناسب و کمترین دوز مؤثر برای کاهش عوارض.
رژیم غذایی و ورزش: تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت بدنی برای کمک به مدیریت قند خون.
داروهای ضد فشار خون
تعریف: برخی از داروهای فشار خون ممکن است باعث افزایش قند خون شوند.
داروهای رایج:
دیورتیک‌های تیازیدی (مانند هیدروکلروتیازید)
برخی از بلوک‌کننده‌های بتا (مانند پروپرانولول)
علائم:
افزایش قند خون
افزایش تشنگی و تکرر ادرار
مدیریت:
پایش قند خون: اندازه‌گیری منظم قند خون برای کنترل تغییرات.
تنظیم دارو: مشاوره با پزشک برای تنظیم یا تغییر داروهای فشار خون در صورت نیاز.
رژیم غذایی و فعالیت بدنی: پیروی از رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش منظم.
داروهای ضد افسردگی
تعریف: برخی از داروهای ضد افسردگی می‌توانند به افزایش قند خون منجر شوند.
داروهای رایج:
داروهای سه‌حلقه‌ای (مانند آمیتریپتیلین)
برخی از مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین (مانند دولوکستین)
علائم:
افزایش قند خون
تغییرات در وزن بدن
افزایش اشتها
مدیریت:
پایش قند خون: نظارت منظم بر سطح قند خون.
تنظیم دارو: همکاری با پزشک برای تنظیم داروهای ضد افسردگی و بررسی گزینه‌های دیگر.
مدیریت دیابت ناشی از دارو
مدیریت دیابت ناشی از دارو شامل مراحل زیر است:
1-پایش قند خون:
نظارت منظم بر قند خون برای شناسایی تغییرات و تنظیم درمان.
تغییرات رژیم غذایی و فعالیت بدنی:
پیروی از رژیم غذایی سالم و انجام فعالیت‌های بدنی منظم برای کمک به کنترل قند خون.
2-تنظیم داروها:
مشاوره با پزشک برای تنظیم دوز داروهای اصلی و کاهش عوارض جانبی.
3-داروهای دیابتی:
استفاده از داروهای دیابتی و انسولین در صورت نیاز برای کنترل قند خون.
4-پزشکی و مشاوره:
همکاری با پزشک و تیم درمانی برای مدیریت دیابت و بررسی داروهای جایگزین در صورت نیاز.
نتیجه‌گیری
دیابت ناشی از دارو نوعی دیابت است که به دلیل عوارض جانبی داروها ایجاد می‌شود و می‌تواند به مدیریت دقیق و
نظارت منظم نیاز داشته باشد. با همکاری با پزشک برای تنظیم داروها، پایش قند خون، و پیروی از تغییرات سبک زندگی
، می‌توان به کنترل مؤثر قند خون و کاهش خطر عوارض کمک کرد. مشاوره و پیگیری منظم با تیم درمانی از اهمیت بالایی
برخوردار است.
