دیابت ناشی از بیماری‌های خاص
(Secondary Diabetes) نوعی دیابت است که به دلیل شرایط یا بیماری‌های خاص دیگر ایجاد
می‌شود. این نوع دیابت با دیابت نوع 1 و نوع 2 که به دلیل نقص‌های اصلی در تولید یا استفاده
از انسولین ایجاد می‌شوند، متفاوت است. در اینجا به توضیح انواع مختلف دیابت ناشی از بیماری
های خاص می‌پردازیم:
دیابت ناشی از بیماری‌های پانکراس
پانکراتیت مزمن
تعریف: التهاب مزمن پانکراس که می‌تواند باعث آسیب به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس
شود.
علائم: افزایش قند خون و علائم مرتبط با دیابت مانند تشنگی مداوم، تکرر ادرار، و خستگی.
مدیریت: کنترل قند خون از طریق داروهای دیابتی و مدیریت پانکراتیت از طریق تغییرات رژیم غذایی و
درمان‌های پزشکی.
سرطان پانکراس
تعریف: تومورهای بدخیم در پانکراس که ممکن است به بافت‌های تولیدکننده انسولین آسیب برسانند.
علائم: تغییرات قند خون به دلیل آسیب به سلول‌های تولیدکننده انسولین.
مدیریت: درمان سرطان (جراحی، شیمی‌درمانی، یا پرتودرمانی) و کنترل قند خون با داروها و انسولین.
فیبروز کیستیک
تعریف: یک اختلال ژنتیکی که به طور عمده بر سیستم تنفسی و دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد و ممکن
است پانکراس را تحت تأثیر قرار دهد.
علائم: مشکلات تنفسی، گوارشی و افزایش قند خون.
مدیریت: درمان علائم فیبروز کیستیک و کنترل قند خون با داروهای دیابتی.
2. دیابت ناشی از داروها
استروئیدها
تعریف: داروهای کورتیکواستروئید مانند پردنیزون که به درمان التهاب و بیماری‌های خودایمنی استفاده می
شوند و می‌توانند به افزایش قند خون منجر شوند.
علائم: افزایش قند خون و علائم دیابت.
مدیریت: استفاده از کمترین دوز مؤثر استروئیدها، پایش قند خون، و در صورت نیاز، استفاده از داروهای دیابتی.
داروهای ضد HIV
تعریف: داروهای مورد استفاده برای درمان HIV که ممکن است باعث افزایش قند خون و مقاومت به انسولین
شوند.
علائم: تغییرات در قند خون و علائم دیابت.
مدیریت: پایش قند خون و تنظیم داروهای ضد دیابت در صورت نیاز.
3. دیابت ناشی از اختلالات هورمونی
سندرم کوشینگ
تعریف: اختلالی که به دلیل افزایش تولید کورتیزول توسط غدد فوق‌کلیوی ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به
افزایش قند خون شود.
علائم: افزایش قند خون، چاقی شکمی، و فشار خون بالا.
مدیریت: درمان علت زمینه‌ای سندرم کوشینگ (معمولاً با دارو یا جراحی) و کنترل قند خون.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
تعریف: اختلال هورمونی که می‌تواند به مقاومت به انسولین و دیابت نوع 2 منجر شود.
علائم: دوره‌های نامنظم قاعدگی، افزایش وزن، و افزایش قند خون.
مدیریت: تغییرات رژیم غذایی، ورزش، و در صورت نیاز، داروهای دیابتی.
4. دیابت ناشی از بیماری‌های متابولیک
هموکروماتوز
تعریف: بیماری ارثی که باعث جذب بیش از حد آهن در بدن می‌شود و می‌تواند به آسیب به پانکراس و دیابت
منجر شود.
علائم: افزایش قند خون، خستگی، و علائم مربوط به تجمع آهن.
درمان با فلبوتومی (خون‌گیری) و کنترل قند خون.
دیابت ناشی از بیماری‌های خاص
از بیماری‌های خاص شامل موارد زیر است:
پایش و کنترل قند خون: نظارت منظم بر سطح قند خون و استفاده از داروهای مناسب برای حفظ قند خون
در محدوده هدف.
درمان علت زمینه‌ای: درمان بیماری یا شرایط خاصی که به دیابت منجر شده است (مثلاً درمان پانکراتیت،
سرطان، یا سندرم کوشینگ).
تغییرات رژیم غذایی: پیروی از رژیم غذایی سالم و متعادل برای کمک به کنترل قند خون.
فعالیت بدنی: انجام فعالیت‌های بدنی منظم برای کمک به مدیریت قند خون و سلامت عمومی.
پزشکی و مشاوره: همکاری با پزشکان متخصص برای مدیریت شرایط پزشکی و دیابت به‌طور هم‌زمان.
نتیجه‌گیری
دیابت ناشی از بیماری‌های خاص به دلیل تأثیرات مستقیم بیماری‌ها یا داروها بر قند خون ایجاد می‌شود. شناسایی
زودهنگام و درمان مناسب این بیماری‌ها و شرایط، به همراه مدیریت قند خون، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و
پیشگیری از عوارض جدی کمک کند. همکاری با تیم پزشکی و پایش منظم قند خون از اهمیت بالایی برخوردار است.
